ویروس موزاییک گوجه فرنگی

ویروس موزاییک گوجه فرنگی

بیماری ویروس موزاییک گوجه فرنگی

Tomato mosaic virus (ToMV)

بیماری ویروس موزاییک توتون

Tobacco mosaic virus (TMV)

این دو بیماری از یک جنس که بسیار به هم نزدیک هستند، دارای علایم و نشانه های شبیه به هم می باشند و دامنه میزبانی یکسانی دارند، از این رو اغلب باهم مورد بررسی قرار می گیرند. هر دو بیماری از لحاظ اقتصادی مهم هستند. این بیماری در کلیه مناطق کشت گوجه فرنگی پراکنده است و در ایران در استان های هرمزگان، بوشهر وقسمت های جنوبی ایران مسئله ساز می باشد.

این ویروس با آسیب رساندن به برگ ها، گل ها و میوه ها و ایجاد کوتولگی در کل گیاه گوجه فرنگی خسارت جدی وارد می کند. اگر گیاهان در موقع آلوده شدن جوان باشند خسارت وارد شده به آن ها شدیدتر است. آلودگی در مراحل بعدی رشد، خسارت کمتری به بار می آورد. این ویروس به آسانی به روش های مکانیکی منتقل می شوند.

ویروس باعث ایجاد علایم موزاییک و گاهی نکروز، درجات مختلف سبز و زرد (شبیه پیسی در انسان)، پیچیدگی، بد شکلی و کاهش رشد برگ ها، گل ها و کل گیاه می‌شود، برگچه ها دراز ، نوک دار و گاهی بند کفشی یا نخ مانند می شوند. روی میوه های مبتلا به این بیماری، لکه های موزاییکی زرد و قرمز، یا حلقه‌های زرد یا سبز دیده می‌شود. سوختگی قهوه‌ای رنگ (نکروز) در قسمت‌های داخلی گوشت میوه، خصوصا در محل اتصال به دم میوه ایجاد می‌گردد.

نکروز خاکستری رنگ، بر روی پوست میوه به حالت تاولی مشاهده می‌شود. گیاهان جوان حساس‌تر هستند و آلودگی در این مرحله باعث می‌شود علایم بیماری را به طور شدیدی ظاهر شوند. آلودگی در مراحل بعدی و بلوغ زایشی گیاه خفیف‌تر و کم زیان‌تر است.

بذر و بقایای گیاهی موجود در خاک از منابع مجدد آلودگی  گیاهان تازه کشت شده هستند. 

میزبان‌های ویروس موزاییک توتون شامل: توتون، گوجه فرنگی، تنباکو، بادمجان و فلفل، برخی گیاهان زراعی و علف های هرز می شود.

شرایط گسترش بیماری:

ویروس موزاییک دارای دامنه میزبانی وسیعی از جمله بسیاری از گیاهان زراعی، جالیزی و علف های هرز می باشد. این ویروس از طریق ماشین آلات و کارگران از گیاهان آلوده به بیماری به گیاهان سالم انتقال می یابد. همچنین بقایای گیاهی آلوده از محصول قبلی می تواند سبب ایجاد بیماری در گیاه گوجه جدید شود. حشرات نیز می توانند سبب انتقال بیماری شوند. بذرهای گوجه فرنگی آلوده به بیماری می تواند ویروس را منتقل کند.

کنترل بیماری:

چنانچه ویروس TMV/TOMV مزرعه‌ای را آلوده کند دفع آن بسیار مشکل خواهد بود. بنابراین وجود این ویروس در بقایای گیاهی و نیز در توتون سیگار امری عادی بوده و احتمالا کشاورزان سیگاری خصوصا در هنگام نشاکاری، گوجه فرنگی و بادنجان و فلفل می‌توانند آن را به بوته‌های سالم منتقل نموده و به پراکنش گسترده بیماری TMV تاثیر بگذارند.

تهیه بذر اصلاح شده و ثبت شده و دارای مجوز کنترل گواهی بذر که تحت نظارت موسسه کنترل و گواهی بذر

اجتناب از کشیدن سیگار در مزرعه

حذف بوته های آلوده از مزرعه و شست و شوی دست ها با صابون

اجتناب از کاشت گوجه فرنگی در زمین هایی که محصول قبلی به بیماری موزاییک آلوده بوده است.

رعایت بهداشت کارگران و تجهیزات

کشت مستقیم می تواند باعث کاهش گسترش ویروس شود.

مدیریت در تغذیه چون گیاهان ضعیف زود تر مبتلا به بیماری ها می شوند.

کنترل حشرات ناقل بیماری مانند حشرات مکنده شته ها، زنجرک ها و ...